دیشب ، فیلم دشمن پشت دروازهها یا Enemy at the Gates از شبکه سوم پخش شد ، فیلم اصلی البته 131 دقیقه است و کارگردان آن کسی نیست جز ژان ژاک آنو ، کارگردانی که هفت سال در تبت و نام گل سرخ را هم در کارنامه خود دارد.
این فیلم که درآن بازیگران مشهوری چون جود لاو و اد هریس بازی میکنند ، فیلم خوب و خوشساختی است و از عنصر تعلیق و تعقیب و گریز هم به خوبی استفاده میکند.
داستان در استالینگراد در زمان جنگ جهانی دوم اتفاق میافتد. واسيلی زايتسف سرباز سادهای است که مهارت زیادی در تیراندازی دارد ، استعداد او به صورت کاملا تصادفی از سوی یک افسر سیاسی ارتش شوروی به نام دانيلف شناسایی میشود. مقامات شوروی که فصد روحیه دادن به سربازان شکستخورده خود را دارند ، سعی میکنند با مطرح کردن نام واسیلی به عنوان یک قهرمان ، از وی الگویی برای سایر سربازان بسازند. از این به بعد واسیلی تبدیل میشود به تکتیراندازی که افسران ارتش آلمان را یکی بعد از دیگری شکار میکند.
آلمانها در تقابل ، سرگرد کونيگ را برای کشتن واسیلی میفرستند و از این به بعد است که ما جنگ بین شوروی و آلمان نازی را به صورت مختصرشده در قالب دوئل دو نفره و پر از تعلیق واسیلی و کونیگ میبینیم.
همزمان مثلث عشقی واسيلی ، تانيا ، دانيلوف هم شکل میگیرد. دانيلوف تانيا را دوست دارد ولی تانيا واسيلی را . دانيلوف سعی به انهدام واسيلی می کند ولی وجدانش اجازه نمی دهد ...
این فیلم البته بحثهای زیادی را هم برانگیخته است. بعد از نمایش فیلم در روسیه کهنهسربازانی که در جنگ استالینگراد شرکت داشتند ، به مجلس دومای روسیه شکایت کردند ، آنها از تصویری که فیلم از ارتش شوروی ساخته بود ، شاکی بودند و درخواست کردند که جلوی نمایش فیلم در روسیه گرفته شود. هم واسیلی زایتسف و هم سرگرد کونیگ شخصیتهای واقعیای بودند ولی نبرد آنها با هم در استالینگراد تخیلی است.
در عین حال منتقدان اشکالات تاریخی و اشتباهات کوچکتر زیادی از فیلم گرفتهاند ، جالب است بدانید بیشتر بودجه 80 میلیونی این فیلم را سرمایهگذران آلمانی تأمین کردهاند.
اگر زیاد مته به خشخشاش نگذاریم ، میشود گفت داستان فیلم "منصفانه" است ، فیلم سه دوئل را روایت میکند که هر کدام ساختاری متقاوت دارند:
- دوئل احمقانه استالین و هیتلر بر سر استالینگراد
- دوئل واسیلی زایتسف و سرگرد کونیگ ، که درست نمیدانند برای چه با هم دوئل میکنند. به زایتسف گفته میشود که نبرد آن دو، نبرد "اقشار" است ولی زایتسف درک نمیکند که آخر این مفهوم چه ربطی دارد.
- دوئل زایسف و دانیلف که خوب میدانند برای چه با هم دوئل میکنند ولی نمیدانند چگونه بر یکدیگر غلبه کنند و از لحاظ اخلاقی در عذابند.
راستی الان به استالینگراد چه میگویند؟
دکتر عليرضا مجيدي